Persoonlijke omstandigheden & ontwikkelingsgericht opleiden: hoe geef je een eerlijk BSA?

In het mbo krijgen we regelmatig te maken met studenten die tijdelijk minder presteren door persoonlijke omstandigheden. Denk aan mantelzorg, mentale druk, schulden of instabiliteit thuis. Dat maakt het geven van een bindend studieadvies (BSA) extra complex: hoe blijf je eerlijk én menselijk, terwijl je de kwaliteit van het onderwijs bewaakt?

Ontwikkelingsgericht opleiden ≠ alles door de vingers zien

Ontwikkelingsgericht opleiden betekent niet dat elke situatie automatisch leidt tot coulance. Het betekent wél dat we kijken naar wat een student laat zien aan groei, veerkracht en leerhouding, in verhouding tot de omstandigheden waarin die groei plaatsvindt. Een student die met vallen en opstaan leert plannen, om hulp vraagt en reflecteert op zijn ontwikkeling, laat iets anders zien dan een student die structureel niet zichtbaar is of zich afsluit voor feedback.

Van oordeel naar observatie

Het sleutelwoord in deze aanpak is objectivering. Niet: “We vinden dat het niet goed genoeg is,” maar: “We zien dat deze student nog niet laat zien dat hij zelfstandig kan werken aan leerdoelen, ondanks meerdere interventies.” Door te werken met succescriteria en ontwikkelingsgerichte rubrics kun je gedrag duiden in plaats van beoordelen. Zo maak je persoonlijke ontwikkeling bespreekbaar, zonder het subjectief of willekeurig te maken.

Wat kun je doen bij veel afwezigheid of persoonlijke belemmeringen?

• Als een student langdurig afwezig is of door omstandigheden niet functioneert, is het belangrijk om vroegtijdig en systematisch te handelen:

• Documenteer signalen: Houd structureel bij wat je ziet aan gedrag, inzet en betrokkenheid. Gebruik observatieformulieren of casusformats.

• Voer ontwikkelgesprekken: Breng samen met de student in kaart wat nog wél mogelijk is. Bespreek realistische ontwikkelstappen.

• Werk met een groeiplan: Maak samen concrete afspraken met tijdlijn, ondersteuning en tussentijdse evaluatie. Gebruik succescriteria als meetlat.

• Betrek zorg en begeleiding: Schakel SLB, zorgcoördinatie of externe hulpverlening in. Zorg voor een warme overdracht.

• Communiceer open met ouders/verzorgers: Ouders zijn bondgenoten in het proces. Betrek hen tijdig, zeker bij zorgen over uitval.

• Toets het beeld als team: Zorg voor een gezamenlijk gedragen inschatting. Vraag je af: is het een tijdelijke dip of structureel gebrek aan ontwikkeling?

Wat is eerlijk?

Eerlijkheid zit niet alleen in het eindadvies, maar ook in het proces ernaartoe. Was de student tijdig op de hoogte van de zorgen? Zijn er kansen geboden voor herstel of groei? En is het team het eens over het beeld van deze student? Een eerlijk BSA vraagt om een transparant proces, waarin groei en stagnatie worden benoemd en besproken.

Een bindend studieadvies is geen oordeel over wie iemand is, het is een weging van wat iemand op dat moment laat zien. Juist door ontwikkelingsgericht te kijken, maak je dat oordeel eerlijker, transparanter en menselijker.

Kijk bij materialen wat je kunt gebruiken! 

Of stuur me een berichtje als je hulp nodig hebt.