Wat is feedback waard in ontwikkelingsgericht opleiden?

Feedback is misschien wel het meest gebruikte onderwijsmiddel. We geven het na opdrachten, tijdens stages, bij presentaties of in begeleidingsgesprekken. We hopen dat studenten ervan leren, hun gedrag aanpassen, of hun werk verbeteren.

Maar feedback is pas effectief als het aansluit bij waar de student is, waar die naartoe wil én weet hoe die daar kan komen.

Dat is precies wat ontwikkelingsgericht opleiden vraagt: feedback die niet alleen terugkijkt, maar vooruitwijst.

Waarom feedback niet altijd werkt

In veel gevallen blijft feedback oppervlakkig of vrijblijvend. Denk aan:

• “Je moet actiever worden in de les.”

• “Je samenwerking kan beter.”

• “Je moet wat meer verantwoordelijkheid nemen.”

Zonder context, zonder richting en zonder succescriteria blijft de student achter met vragen als:

Wat bedoel je precies?
Hoe weet ik of ik het nu goed doe?
Wat moet ik dan anders doen?

Zulke feedback leidt eerder tot onzekerheid of afhaken dan tot ontwikkeling.

Wat is effectieve feedback?

Effectieve feedback helpt studenten antwoord geven op drie kernvragen (Hattie & Timperley, 2007):

1. Waar ga ik naartoe? → Wat is het doel?

2. Waar sta ik nu? → Wat gaat goed, wat is nog lastig?

3. Wat is mijn volgende stap? → Wat kan ik doen om vooruitgang te boeken?

In ontwikkelingsgericht opleiden vullen we dit aan met:

• Feedback op gedrag en leerhouding, niet alleen op resultaat;

• Aansluiting bij succescriteria of groeilijnen, zodat studenten weten waarop ze zich kunnen ontwikkelen;

• Een coachende houding: feedback is geen oordeel, maar een uitnodiging tot groei.

Praktische tips voor feedback in jouw les of begeleiding

1. Gebruik observaties, geen interpretaties
   → “Je keek vaak naar de tafel tijdens je presentatie” i.p.v. “Je was onzeker.”

2. Wees specifiek en beschrijf gedrag
   → “Je stelde twee inhoudelijke vragen tijdens de les, dat laat betrokkenheid zien.”

3. Verbind feedback aan succescriteria
   → “Je hebt laten zien dat je zelfstandig keuzes maakt in je planning. Dat is een stap in persoonlijk leiderschap.”

4. Laat ruimte voor reactie en reflectie
   → “Hoe ervaarde jij dat moment?” of “Wat neem je hieruit mee?”

5. Herhaal en vervolg
   → Feedback krijgt pas betekenis als het wordt opgevolgd. Kom erop terug!