Wat is studievoortgang?

De Handreiking BSA stelt expliciet:

“De opleiding bepaalt zelf hoe de studievoortgang gedefinieerd en beoordeeld wordt.”

Dat betekent dat je als opleiding  en als team de professionele ruimte krijgt  (en verantwoordelijkheid draagt) om studievoortgang zelf vorm te geven. En dat hoeft dus niet alleen in termen van cijfers of behaalde modules. Sterker nog: de handreiking stelt dat het niet gaat om het bepalen van een ‘lat’, maar om een breed en zorgvuldig totaalbeeld.

Oftewel: niet alleen kijken of de student alles al kan, maar vooral of we voldoende vertrouwen hebben dat het diploma binnen de resterende tijd haalbaar is.

Dat biedt ruimte. En precies daar begint het ontwikkelingsgerichte gesprek.

Vanuit De Groeiwijzer werk ik met de overtuiging dat studenten méér zijn dan hun prestaties tot nu toe. Ik kijk naar hun ontwikkeling in brede zin:

• Reflecteren op hun leerproces?

• Groeit hun motivatie en betrokkenheid?

• Ontwikkelen ze (langzaam maar zeker) zelfregulatie?

• Tonen ze inzet, veerkracht of leervermogen?

🧠 Waarom is dit zo belangrijk?

Veel mbo-studenten zijn nog volop in ontwikkeling. Cognitief, sociaal en emotioneel. Hun brein is nog niet ‘af’, hun leerstrategieën vaak nog in opbouw. De prefrontale cortex, het hersengebied dat gaat over plannen, keuzes maken en zelfbeheersing, is pas rond het 25e levensjaar uitgegroeid. Dat betekent: wat vandaag nog onhandig gedrag is, kan over zes maanden wezenlijk veranderd zijn , met de juiste begeleiding.

Een te vroege, formele beoordeling op basis van ‘achterstand’ kan daardoor niet alleen misplaatst zijn, maar zelfs schadelijk: voor motivatie, zelfbeeld en toekomstvertrouwen.

🧩 Studievoortgang breed definiëren, wat vraagt dat?

Als we echt gebruik willen maken van de ruimte die de handreiking biedt, dan vraagt dat om:

• Een gedeelde visie binnen het team: wat verstaan wij onder groei?

• Vroegtijdige signalering: niet wachten tot het BSA, maar eerder begeleiden en interveniëren.

• Goede documentatie: feedback, observaties, gespreksverslagen en reflecties vormen samen het bewijs.

• Dialoog met de student: het BSA is geen verrassing, maar een logisch vervolg op eerdere gesprekken.

En misschien wel het belangrijkste: het vraagt om vertrouwen in ontwikkeling. In het tempo en pad van de student  en in ons vermogen als onderwijsprofessionals om dat proces te begeleiden.

Studievoortgang is geen eindpunt, het is een ontwikkelingsproces dat vraagt om inzicht, tijd en professionele nabijheid.